Een Blik-OPEN-er
Bij het programma Toekomst Religieus Erfgoed van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werkt een stagiaire. Zij is lid van een Europese studentenvereniging die rondleidingen verzorgt in kerken. Zij vertelde mij laatst dat ze vooral rondleidingen geeft in andere Europese landen. In Nederland zijn de kerken bijna altijd dicht. Dat roept vragen op. Waarom zijn onze kerken eigenlijk dicht? Is er angst voor vernieling, diefstal of ongepast gebruik? Een begrijpelijke angst, maar is er in Nederland meer reden om hier bang voor te zijn dan in de ons omringende landen? Het openzetten van de deuren -letterlijk én figuurlijk- lijkt echter noodzaak. Uit onderzoek van de KRO uit 2016 blijkt dat meer dan 80% van de bevolking niet of slechts zelden een kerk vanbinnen ziet. Het zijn gebouwen waar men achteloos voorbij loopt. Dat betekent dat er nu al generaties opgroeien die niet meer weten wat de betekenis van een kerk is. En onbekend maakt onbemind. Dus als we de kerkgebouwen overeind willen houden, moeten we mensen verleiden om de gebouwen te bezoeken en zelf te ervaren. Men moet zelf kunnen zien en voelen waar een kerk voor staat en wat haar schoonheid is. Dat betekent om te beginnen dat de deuren open moeten.
Onlangs hadden we een bijeenkomst over de vraag hoe we jongeren meer zouden kunnen interesseren voor kerkgebouwen. We lieten daar jonge professionals zelf over nadenken. Tot mijn verbazing kwamen zij niet met allerlei apps of andere hightech gadgets aanzetten die nodig ontwikkeld moesten worden. Integendeel, zij reikten ons woorden aan die in deze publicatie gebruikt worden als ‘blikopener’ voor nieuwe perspectieven. Zij benoemden de kerk als plek van verbinding, ontmoeting en waarde. Passende termen lijkt mij. Maar de jongeren veronderstelden wel dat aan deze begrippen een eigentijdse invulling gegeven wordt. En dat begint met het openstellen van de kerk en het met ‘lege handen & een open geest’ durven aangaan van een dialoog. De term ‘waarde’ interpreteerden zij breed. Breder dan alleen de religieuze betekenis. De portee van een kerkgebouw kan volgens hen ook in de fysieke ruimte liggen die plek biedt voor ontmoeting en verbinding. Of in de kunst aan de muur of het orgel op het koor. Het is een zoektocht om met elkaar die verschillende lagen van waarde te verkennen.
Welmoed Wijmans biedt tijdens de Open Kerkendag in Noord Brabant een exemplaar van de Blik-OPEN-er aan de Commissaris van de Koning van Brabant Wim van der Donck aan.
